Naučnici na pragu dešifrovanja drevnih simbola elamitskog pisma sa Bliskog istoka
Elamitsko pismo, korišteno na prostoru današnjeg Irana, dugo je bilo jedna od najvećih misterija drevnog sveta, ali su naučnici sada na pragu toga da ga dešifruju.
Evropski stručnjaci predvođeni francuskim arheologom Fransoa Desetom analizirali su komplet drevnih srebrnih posuda na osnovu kojih su došli do ključa za potencijalno razumevanje drevnih tekstova na elamitskom pismu, pise euronews.rs.
„Ovo je jedno od najvećih arheoloških otkrića poslednje decenije“, smatra Masimo Vidale, arheolog Univerziteta u Padovi, koji nije bio uključen u studiju.
„Zasnovan je na istom principu kao i Šampolionovo otkriće – prepoznavanjem i čitanjem fonetskih imena kraljeva“, objasnio je on.
Priča počinje pre više od 5.000 godina u drevnom gradu Suzi na obodu Mesopotamije i velikog Iranskog platoa koji je bio srce urbanog društva na prostoru današnjeg severozapadnog Irana. Njihove prve komšije Sumeri nazivali su njegove stanovnike Elamitima.
Elam je bio među prvim gradovima koji su koristili pisane simbole da upravljaju svojim kompleksnim društvenim aparatima. Njegovi stanovnici trgovali su sa mesopotamskim kraljevstvima na zapadu i civilizacijom na reci Ind na prostoru današnje Indije i Pakistana.
Stvorili su osnove kasnijeg Perskijskog kraljevstva, uključujući dinastiju Ahemenida, koja je kasnije vladala najvećim delom drevnog Bliskog istoka.
Deset, francuski arheolog koji godinama radi na Univerzitetu u Teheranu, dobio je 2015. godine pristup privatnoj londonskoj kolekciji neobičnih srebrnih posuda sa raznim natpisima, kako na klinastom, tako i na linearnom elamitskom pismu. Iskopane su dvadesetih godina prošlog veka i prodate trgovcima umetnina sa zapada, pa je njihovo poreklo i autentičnost pod znakom pitanja, ali metalurške analize pokazuju da je reč o drevnim predmetima.
Deset sumnja da potiču sa kraljevskog groblja iz perioda oko 2000. godine pre nove ere koje se nalazi stotinama kilometara jugoistočno od Suze i potiče iz perioda oko 2000. godine pre nove ere, baš u vreme kada je linearni elamitski bio u upotrebi.
On smatra da su posude „džekpot“ za dešifrovanje linearnog elamitskog pisma, jer su verovatno pripadale kraljevskoj porodici i smatra da su na njima ispisana imena kraljeva kao što je Šilhaha.
Praćenjem ponavljanih simbola, za koja veruje da su lična imena, Deset je uspeo da delimično rastumači tekst, tačnije oko 72 linearna elamitska simbola.
„Iako ne možemo sa sigurnošću tvrditi da smo u potpunosti dešifrovali tekst, nismo daleko od toga“, stoji u izveštaju Deseta i njegovih kolega.
Pred njima je ozbiljan zadatak prevođenja pojedinačnih ostataka tekstova, uglavnom zato što se elamitski jezik, koji je najverovatnije predstavljan ovim pismom, potpuno iščezao pre 3.000 godina i nema poznate srodne jezike koji su i dalje u upotrebi.
izvor> euronews.rs.
foto> euronews.rs.